Her ne kadar başlıkta Bitcoin desek de aslında benzer birden fazla dijital para ortaya çıkmış durumda. Şuan bunların arasında en çok bilinen ve en fazla piyasa büyüklüğüne sahip olan dijital para Bitcoin. O nedenle Bitcoin üzerinden dijital paralardan bahsedeğiz.

Aşağıdaki grafikte de görüldüğü gibi 2017 yılının verilerine göre, IP adreslerine göre en çok işlemin yapıldığı 7. ülke Türkiye. Yani bizi de oldukça ilgilendiren bir konu.

 

 

Bitcoin, takma adı Satoshi Nakamoto (Wikileaks Kurucusu Julian Assange olduğu söylenen. Bkn:https://words.democracy.earth/follow-the-bitcoin-wikileaks-f2218dece347) adlı bir yazılımcı (hacker) tarafından elektronik ortamda oluşturulmuş, şifrelenmiş ve saklanmış bir dijital para birimi birimidir. Bu para birimi kimse tarafından kontrol edilmeyen, dolar veya euro gibi basılamayan ve çoğaltılamayan ve tek merkezden yönetilemeyen ve kontrol edilemeyen bir dijital paradır.

Bitcoin adı verilen dijital paradan tam olarak 21 milyon üretilmiş durumda. Bunların bir kısmı çözüldü (yaklaşık 18 milyon). Yani yaklaşık % 80’i işlem görüyor. Kalan kısmı ise çözülmeye devam ediyor. Her Bitcoin şifresi çözüldükçe bir sonraki bitcoinin şifresini çözmek bilgisayarlar açısından daha zor ve zaman alıcı bir süreç gerektiriyor. 

Bu süreç o kadar uzayabilir ki, şuan dünyada kullanılan bilgisayarın işlemci teknolojisi ile tüm bilgisayarların işlemcisi birleşse ve devamlı işlem yapsa, en son bitcoinin çözülmesi için 40 yıllık bir süreç gerekli olduğu söyleniyor. Eğer bu süreç bu şekilde gerçekleşirse, iktisattaki tabiri ile azalan şeyin değeri artar mantığı ile önümüzdeki yıllarda Bitcoin’in daha da yükselebileceğini söylemek yanlış olmaz.  

Biraz Bitcoin’in işe yarayan özelliklerinden bahsedecek olursak; diğer ödeme sistemlerine göre daha kolay kullanılması, isimsiz olması, tamamen şeffaf olması, işlem ücretleri yok denecek kadar az olması, hızlı olmasını söyleyebiliriz.

Risklerinden bahsedecek olursak; değerinin yüksek derecede oynak olabilmesi,  hükümet düzenlemelerinin olmaması, hepsinin rakiplerinin olması, hiçbir güvenlik ve teminat mekanizmasının henüz olmaması ve en önemlisi de servis sağlayıcıların ve dijital para cüzdanlarının hacklenebilir olması. Yani bir sabah uyandığınızda artık Bitcoinlerinizin olmadığını ve dijital hırsızlar (hackerlar) tarafından hacklendiğini farkedebilirsiniz.

Geçenlerde İsveçli Riksbank yöneticisi ve Basel Komitesi Başkanı Stefan Ingves, fiyatı son 1 yılda 20 kat artan Bitcoin yatırımcılarına tehlike uyarısında bulunmuştu. Ardından Alman Deutsche Bank 2018'in en büyük finansal risklerinden biri olarak Bitcoin’i gösterdi. Ve son olarak Başbakan Yardımcısı Mehmek Şimşek Bitcoin’in finans tarihinin en büyük balonu olan Lale çılgınlığını bile geçtiğini fiyatı aniden aşırı derecede yükselebileceği gibi daha sonra çöküşe de geçebileceğini söyleyerek Bitcoin’den uzak durulması gerektiğini vurguladı.

İnsanlar gibi devletler de ekonomik yapılar da bilmediklerinden korkar. O nedenle bütün bu uyarıları dijital paranın tam olarak bilinememesine ya da anlaşılamamasına bağlayabiliriz. Çünkü Bitcoin'de yeni hedefin 300-400 bin dolar seviyeleri olduğunu söyleyenler de var. 

Aşağıdaki grafikte son 3 aylık dönemde Bitcoin fiyatının 6.000 $ seviyelerinden 19.000 $ seviyelerine kadar yükseldiği görülmekte. Yani 3 ayda 3 katına kadar yükselmiş. Ardından kâr satışı diyebileceğimiz satışların da etkisi ile 15.000$ seviyelerine kadar düşmüş.

 

Aşağıdaki grafikte ise Aralık 2015’da bir Bitcoin 450 $ seviyelerindeydi. Aralık 2017 sonu itibari ile ise bir Bitcoin yaklaşık 15.000 dolar seviyelerinden işlem görüyor. 2 yılda tam olarak 35 kat artış göstermiş. 

 

Peki Bitcoin nerelerde kullanılıyor. Bitcoin bazı ürünleri elektronik olarak satın almak için kullanılabilir. Bazı internet alışveriş sitelerinde ve uçak bilet işlemlerinde kullanılabiliyor. Fakat asıl önemli olan Bitcoin’in kara para aklama, terörün finansmanı, uyuşturucu ticareti ve kaçakçılık gibi yasa dışı işlemler amacıyla kullanabilir olması. 

 

Bu noktada Bitcoin’in değerini arttıracak en önemli faktör kullanımım oranıdır. Özellikle e-ticarette Bitcoin’in bir ödeme aracı olarak işlem görmesine imkân sağlanmasıdır. Aşağıdaki grafikte dünyanın işlem hacmi en yüksek 500 e-ticaret şirketinden Bitcoin’i bir ödeme aracı olarak kabul edenlerinin çeyrek dönemler halinde sayıları verilmiştir. Buradan da görüleceği üzere son dönemde Bitcon’i bir ödeme aracı olarak kabul eden e-ticaret sitelerinin sayısı azalmıştır.

 

 

Peki ödeme aracı kabul görme oranı düşmesine ve herhangi bir karşılığı olmamasına rağmen bu artış neden kaynaklanıyor olabilir. İşte balon dedikleri şey de tam olarak bu oluyor. Balon şişerken ne zaman patlayacağı belli olmaz. Şöyle de diyebiliriz balon istenilen seviyeye geldiği zaman birileri tarafından da kasıtlı olarak patlatılabilir. O nedenle dikkatli olmak gerek.