Forex İşlemlerine SPK Freni

Bu hafta piyasalar önemli bir haber aldı. Buna göre Sermaye Piyasası Kurulu, Forex işlemlerinde 1’e 100 olarak uygulanabilen kaldıraç oranını 1’e 10 olarak değiştirdi. Ayrıca 50 bin TL ve karşılığı kadar döviz alt limit getirdi. Yani önceden olduğu gibi artık 100 TL, 1.000 TL, 10.000 TL 50.000 TL'ye kadar olan tutar ve bunların döviz karşılığı tutarlar ile Forex işlemi yapmak imkânsız hale geldi.

Sermaye Piyasası Kurulu’nun bu kararı çok ani oldu. Hem sektörde hem Forex müşterilerinde hem de finans piyasalarında şaşkınlığa neden oldu ki haksız da değiller. İlk yıllarında denetimden uzak bir şekilde işlem yapan Forex piyasası önceki yazılarım da da vurguladığım gibi Dünya’daki gelişmesine paralel olarak ülkemizde de inanılmaz rakamlara ulaştı. Dünya’da Forex piyasalarında yaklaşık 6 trilyon dolar dönmektedir (ALB Forex). Bu büyüklükteki bir piyasayı sınırlamak gerekiyor fakat bu sınırlama çok ani ve gerçekten sert denebilecek bir ölçüde oldu.

Forex işlemlerine getirilen bu sınırlamanın küçük yatırımcıyı korumada başarılı olacağına şüphe yok. Fakat diğer taraftan finansal piyasaların gelişmesi ve derinleşmesi açısından olumsuz sayılabilecek bir karar olduğu da söylenebilir. Ayrıca bu karar neticesinde finans sektöründe yetişen eleman sayısında önemli bir azalma ve yine finans sektörünün işsizlik tarafında ise bir artış görülebilir. Çünkü Forex piyasalarında işlem yapan yatırımcının %65-70’i 50.000 TL ve karşılığı döviz tutarının altında işlem yapan yatırımcılardan oluştuğu Forex şirketleri yatırım danışmanları tarafından söylenmektedir. Tüm bu nedenlerin dışında bu kararın verilmesine bir neden olarak da; son dönemde dövizin tansiyonun yükselmesi ve dövizde meydana gelen aşırı volatilitenin (oynaklık) olduğunu düşünmek yanlış olmaz.

Tabi şimdi akıllara “Forex piyasası bu kadar etkili mi?” sorusu geliyor.Mesela; Forex piyasasında 1.000 Amerikan doları ile yapılan 1’e 100 kaldıraçlı işlem neticesinde 100 bin Amerikan doları tutarında bir pozisyon açmış oluyorsunuz. Bütün işlemlerin kaldıraçlı olduğunu düşünürsek (öyle zaten), günde 1 milyon Amerikan doları ile 100 milyon dolara kadar pozisyon alınmış olunabilir. Bu da dövizde volatiliteyi tetikliyor olabilir. Başbakan Yardımcısı Nurettin Canikli de Forex işlemleri için “10 milyon dolarla 1 milyar dolarlık işlem yapılıyor ve bu nedenle dövizde spekülatif ataklar ortaya çıkıyor” diyerek SPK’nın sınırlamasını savunan bir açıklama yaptı. Demek ki SPK’nın Forex işlemlerine sınırlama getirmesinin nedenlerinden biri de budur.

Fakat ülkemizde Forex işlemlerine sınırlamalar getirerek tüm dünyada anlık işlem yapılabilen bir piyasanın bize olan etkilerinin tam olarak azaltılmasını düşünmek pek doğru olmaz. Ayrıca önümüze, Forex işlemlerinin yabancı şirketler üzerinden de yapılabileceği gerçeği geliyor. İlla da Forex işlemi yapmak isteyen ve adrenalini seven küçük yatırımcı yabancı şirketler üzerinden Forex işlemleri yapmaya devam edebilir.

Sonuç olarak çok sayıda Forex madurunun olduğu bu piyasaya müdahale bu kadar sert olmasa da gerekliydi. Aşağıdaki tabloda 2016 yılının son çeyreğinde Forex şirketlerinin yatırımcı kâr/zarar oranlarına bakıldığında müşteriler açısından ne kadar yüksek bir kayıp ve mağduriyet olduğu daha net görülebilmektedir.