DEVLET VE TARIM BAKANI NAFIZ KURT

28.12.2011 Günü hakkın rahmetine kavuşan Eski devlet bakanı ve sonra Tarım bakanı NAFIZ KURT u 30.12.2011 günü Ankara Kocatepe Camiinde kılınan Cuma namazı sonrası cenaze namazı ile son yolculuğuna uğurladık.

Allahtan rahmet dşlerken tüm sevenlerine,dostlarına baş sağlığı dilemekten öteye dualarımız eksik etmemekten başka yapacak bir şeyimiz yok.

Rizenin görsel ve yazılı medyalarında hemen hemen yer almayan Nafız Kurt kimdir. Rizeliye ,çay üreticisine hizmeti varmıdır ? 1980 sonrası tüm Rize mebuslarımız dahilacaba çay üreticisine ve Rizeye onun kadar hizmet verebilmişmidir.

Hemen şunu belirtelim ki , kendi söyleminden duyduğumuz kadarı ile çok eskiden Anzerden çıkma bir ailenim ferdidir. Samsun gibi bir büyük il merkezinden önce DP de ilçe başkanlığı yaptıktan sonra 5 dönem Samsundan milletvekili seçilmiştir.

Dik duran ,kimseyi, ezmeyen,kırmayan,fakat doğruları da karşı tarafa ve üstlerine en kolay ve mükemmel anlatma kabiliyeti olan bir siyasetçidir.

1992 yılında Devlet bakanıdır.Çay kurumu ve Tekel Genel müdürlüğü bakanlığına bağlıdır ve çay tarımı ve sanayi için bir rehabilitasyon projesi hazırlanacaktır.DPT Müsteşar yardımcısı başkanlığında tarım bakanlığından,Hazine Müsteşarlığından,Sanayi bakanlığından,Merkez bankasından ,Gümrük müsteşarlığından ,konu ile ilgili Müst.yardımcısı,genel müdür seviyesinde bir çalışma gurubu oluşturulur.Çaykur adına Genel müdür olarak ben katılıyorum.

Başbakanın talimatları doğrultusunda çalışma gurubunun amacı Çay sektörünü rantabl hale getirici önlemleri almak , kuru çay kalitesini yükseltmek ,üreticinin gelirini artırırken ,kaliteli yaprak üretimine çare aramak ve 1991 öncesinden gelen Özel sektörün üreticiye soygun düzenine son verirken ,ülkenin çay ihtiyacını karşılamak,ekonomik üretim olanakları içinde daha fazlasını üretip ihracat etmek için model oluşturmaktı.O güne kadar hiçbir Başbakan ve Bakan bu yaklaşımı göstermemiştir.

Sn.Kurtla toplantı stratejisini geliştirdik ve uyguladık .Ben Kurulda oda Bakanlar kurulunda bu savı savunacak,T.Çilleri de bu doğrultuda siyaset yapmadan uygulamaya konulmasına ikna edecekti.

Stratejik hedefimiz şu idi. Çay tarımında,sanayinde,paketlemelerde ,pazarlamada tedbirleri alabiliriz ama önce Çay bölgesinin ekonomik durumunu düzeltmemiz gerekirdi ve bunun için yapılaması mümkün olan ve gerekli olan ekonomik tedbirlerin alınmasını da çalışma sonuç raporuna geçirilmesi gerekmekteydi.Bu nedenle önce çay bölgesinin çay sektörü dışında ekonomik parametreleri masaya yatırılmalıydı.Bir bölgenin makro ekonomisinde ne olmalı dır ve Rize ve çevresinde ne vardır,neler eksiktir,neler nasıl ilk 10 yılda 6 000 dolar fert başına milli gelire 2020 de 10 000 dolar milli gelire ulaşılmalıdır.

3 Ay süren toplantılar sonucu ortaya çıkan ÇAY DESTEKLEME RAPORU DPT müsteşarlığınca başbakanlığa takdim edilerek ilgili bakanlıklar ve kuruluşlar bilgilendirilmiştir.

Raporun ilk sayfasında katılımcılar yer alırken ,bu rapor çay işletmeleri Genel Müdürlüğü önerileri değerlendirildiğini kaydeder.Yanı stratejimizin birinci aşaması gerçekleşmiştir.Raporda yer alan ilkeler doğrultusunda ,Rotamız şöyle belirlenmiştir.

1-mevcut alanların ölçümü ,yeni yapımın kontrolu ve dondurulması, (bu uygulama 1998 e kadar başarı ile uygulanmıştır)

2-Çaykur ile tarım bakanlığının ilk kez birlikte çalışması karara bağlanmıştır.

(Özel ve Kamu çay fabrikalarının teknik ve hijyeni yapım ve kullanım yönetmeliği ilk kez hazırlanmış ve uygulamaya konulmuş ,gıda ve ziraat mühendislerinin istihdam mecburiyetleri konulmuştur.

3-Mevcut kayıtlı ve kayıt dışı alanların ruhsatlandırılması.( Bu çalışma 1993 de tamamlanmış kayıt dışı var olan 42 000 dekar çaylık kayıt altına alınırken ,kontenjan kullanmak veya kullandırmak için sahta ve gerçek dışı yazılan ruhsatlar iptal edilmiştir).

4-Her üreticinin kendi isteğine göre Çaykur a ve özel sektöre çay satımı alımı konusunda bir anlaşma yapılması yönetmeliğe konularak üreticinin özeşl sektörle akit yapma hakkı tanınmıştır.

5- Çay borsasının kurulması (Bu günkü Ticaret Borsası tarafımızca o zaman Rize Ticaret Odası başkanlığı ile çalışarak Bakanımızın uygun görüş ve desteği ile kurulmuştur).

6-Mevcut Çaylıkların her yil 1/5 oranında budanması ve üreticinin ürün kaybının %100 ünün tazminat olarak ödenmesi,

( 1993 sonu itibariyle hazırlanan Bakanlar kurulu kararı uyarınca hazırlanan yönetmelikle 5 yıllık uygulama başlatılmıştır.1991 Öncesi kurlu düzeni bozulanlar,üreticiyi sömürmeyi ilke haline getirenler ve bazı siyasiler Resmi gazetede imzalar yoktur diyerek halkı uygulamaya karşı çıkmaya davet etmelerine rağmen,üreticinin ve Bakanlığımızın dik duruşu ile uygulamamız devam etmiştir.1998 hükümetince sulandırılmış fakat tekrar uygulamaya dönülmüştür ve günümüze kadar halen uygulamaktadır.BU UUYGULAMA SAYESİNDE ÜRETİCİMİZİN ÇAY BAHÇELERİ GENÇLEŞMİŞ ,DEKARA VERİMİ ARTMIŞ AYRICA 1 TRILYON DOLAR CİCARINDA DESTEK ALMIŞTIR. BU UYGULAMA TEK OLARAK ÇAY TARIMINDA ÜTRETİCİYE DESTEK İÇİN YAPILMIŞTIR.

7-çay bahçelerinin birim alanda verimliliklerinin yaş çay yaprağı ve kaliteli yaprak olarak artırılması

8-yaş çay fiyatlarının TÜİK rakamlarına göre değil dolar ve reel maliyet artı %30 kar marjı ile üreticinin bir yıl önceki satın alma gücünün ve kar marjının korunacak şekilde tespiti .( bakınız ve karşılatırınız 1992 den 1997 dahil fiyat artışlarını %delerle inceleyin farkı göreceksiniz)

9-İpek böcekçiliği ve ipliği üretim ve işleme entegrasyonun kurulması ( bu konuda Hazine ve Tarım bakanlığı ve DPT çaykur a yetki vermiş,Türk İtalyan ekonomik iş birliği antlaşmasında resmi gazetede yayınlanmış , İtalyanlarla Rize de toplantılar düzenlenmiş,proje profili çıkarılmış , 1994-1995 de İtalya da Soflain kredi desteklerinin Temiz eller operasyonu incelemesi yüzünden faaliyet bir yıl ertelenmiş,1996 da yeni Genel müdür ve hükümetçe gerekli özen verilmemesi,sebebi ile raflarda çürümeye devam etmektedir).

10-Kivi Meyvesi üretimi.1987 ler de Tügem genel Müdürü Haşim Öğüt tarafından Çaykur a Kurdurulan deneme bahçeleri 1992 itibariyle olumlu sonuçlar vermişti.Fidan üretimi, ve dağıtımının ve kivi üretiminin tarım balkanlığınca desteklenmesi kararlaştırılmıştır.

11-Rami bitkisi üretimi.Bu konuda o tarihte yeterli bir çalışma yapılamadığı gibi 1996 dan sonra sonra üzerinde durulmamıştır.

12- Şeker akça ağacı (maple tree) .Konu üzerinde ön çalışma yapılmış 1996 dan sonra ilgilenilmemiştir.

13-Karadeniz deki yaşlı ormanların Orman genel müdürlüğünce gençleştirilmesi uygun görülmüştür.

14- Rize limanına uluslar arası nitelik kazandırılması.Rize ile Batum arasına 125 Km.lık bir demiryolu ulaşım hattı yapılması.Projeye entegre olarak Rizeye Organize sanayi bölgesi ve serbest bölge kurulması ile 5000 kişilik istihdam sağlanması,talep edilmiştir.KTÜ ya demir yolu fizibilitesi yaptırılmış ,1997 de yatırıma alınmış,para bulunamadı gerekçesi ile 2002 de yatırımdan çıkarılmıştır.Serbest Bölge açılmış Çaykur ve valilik çabalarına destek veren serbest bölge genel müdürlüğünün yanlışları sonucu kullanıcı şirket ifalas ettirilmiş.kapatılmak istenmiş,Başbakan Sn.Erdoğanın Müdahalesi kapatılamış ancak halen çalışmamaktadır,Organize sanayi bmölgesinde yapılan yanlışlar sonucu hala daha yol alınmamıştır..

15. Bölgede silah sanayinin kurulması

16- balıkçılığın geliştirilmesi

17-yeni uluslararası Rize limanının GAP a kara yolu ile bağlanması.(Erzurum Bölge toplantısında Erzurum Ticaret Odasının teklifi ile kaleme alınmıştır)

18- Orman ve Orman kenarı köylere hayvancılık ve arıcılık desteği sağlanması.( Hayvancılık ve arıcılık talepleri alınmış,projeler yapılmış Orman bakanlığınca gereği ,ilgili genel müdürlüklere ve Valiliklere talimatlandırılmış ,1996 dan itibaren kimse ilgilenmemiştir).

19-Granit Yataklarının işletilmesi

20-Turizm potansiyelinin ortaya çıkarılması.

21.Çayeli, maden işletmesinin desteklenmesi

22-Orman ürünleri sanayinin desteklenmesi ni kapsayan yapılabilirlik çalışma profili uygun görülmüştür.

23-Kurulmasına karar verilen Rize Ticaret borsasına Dünyada ilk kez yaş çay yaprağı borsaya tescil edilerek Yaş çay fiyatının %4 ü olarak kesilen stopaj vergisi %2 ye yani %50 azaltılarak üreticimize yılda 8-10 milyon dolardan yaklaşık bugüne kadar 120 milyon doları aşan bir destek sağlanmıştır.Çay üreticilerine sağladığımız bu destek de tüm hükümetlerce aynen devam etmektedir.

24 – Rize Trabzon-artvinde illerimizden terör olaylarında şehit düşenlerin yakınlarına ve gazilere iş veren yazımızı başbakana onaylatan sn.Bakanımız yine bir ilke Rize ve Çay bölgesi için imza atmıştır. Çay budama kararnamesi uygulamalarında çalıştırmak üzere Trabzon-Rize-Artvin doğumlu Tüm Ziraat Mühendislerinin proje kapsamında tercihen işe alınmaları olanağını bize kazandırmıştır.

Eğer yatırıma alınan ve hükümet Politikalarında uygun görülen bu projeler devlette devamlılık esastır ilkesi ile hareket ederek bu projeler bizim hükümetin değildir ilkelliklerinden sıyrılarak bir kenara atmasalardı veya daha iyisini yapsalardı bu gün Rize nin ekonomisinde çaya bağımlılık %40 lar da olacaktı.Ama ne yazık ki KTÜ rektörünün 1997 de Rizeye Üniversite kuralım talebine erkendir,Rizenin alt yapısı yoktur cevabını veren başbakanlar,bakanlar sebebi ile, Bugün çay üretim bölgesinin ekonomik yaşamı yalnız çay sanayine endeksli yaşamını sürdürmektedir.

1993-1994 de getirdiğimiz Budama tazminatını ve Vergi muafiyetini ki yıllık asgari 50-60 milyon dolar bir desteğin üreticiye kaynak aktarılma mecburiyeti karşılığıdır.

1993 den Günümüze kadar Çay tarımı ve sanayi konusunda görev yapan bakanları ,çay üreticilerinin seçtiği seçilmişleri şöyle bir gözümüzün önüne koyalım , Birde Rizeli çay üreticilerinin unuttuğu,hatırlamadığı,Özellikle Mesut Yılmaz ve ekibinin çok kızdığı ifakat %100 üreticinin lehinde Fiyat-Budama tazminatı,vergi indirimi ni getiren çay politikalarını uygulayan Tarım ve Devlet Bakanı Anzer Kökenli Sn.Nafız Kurt u neden unutsun.Hala daha Çayda o politikalar hükümetlerin can simidi durumunda olup terk edilememektedir.O temel ilkeler ,o yatırımlara ulaşılması için çaba sarfedilmektedir.

Bir Çay müstahsili olarak,genel müdürün olarak ve dostun olarak tüm Çay üreticileri adına şükranlarımızı ve minnettarlığımızı sunarken , Yüce Allahtan ahretteki makamınızın cennet mekânında olmasını niyaz eder ,ailesine ,yakınlarına ,Demokrat Partili ,Adalet partili,Doğru Yol Partili dostlarına baş sağlığı dilerim.