Rize Belediyesi, Yeniköy Mahallesi'nde sürdürülen kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında Eski Orta Caminin 1 Temmuz 2017 tarihinden itibaren ibadete kapatılması için İl Müftülüğüne yazı gönderdi. Yazıda, Eski Orta Camii’nin, Yeniköy Mahallesinde yapılan Kentsel Dönüşüm alanındaki Timya Vadisine taşınması için gerekli çalışmaların başlatılacağı kaydedildi.
Karayolları ağı kapsamına alınan Menderes Bulvarı ve Güney Çevre Yolu ile Dosma kavşağını birbirine bağlayacak olan bulvar projesinin gerçekleştirilmesi için proje içerisinde kalan Eski Orta Cami’nin taşınması, restorasyon ve rekonstrüktisyon işleminin 11 ayda gerçekleştirileceği bildirilmişti.
Timya Vadisine taşınacak olmasından dolayı 1 Temmuz'da ibadete kapatılacak olan Eski Orta Camiinde son Cuma Namazı ibadete kapatılmadan bir gün önce 30 Haziran 2017'de kılınacak.
Eski Orta Cami’nin Yeniköy Mahallesi Kentsel Dönüşüm Timya Vadisi alanına nakli için geçen yılın Aralık ayında ihale sonuçlanmış, ihaleyi alan Emre İnşaat Sanayi ve Tic. Ltd. Şti ile Rize Belediyesi arasında imza akdi gerçekleştirilmişti.
Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nca koruma altına alınan tarihi Orta Cami ile ilgili ilk yıkım isteği 2003 yılında gelmiş, bulvar açılması için cami binasının bire bir aynısı yapılmak koşuluyla taşınmasına karar verilmişti. Bunun üzerine de Orta Cami'nin yaklaşık 50 metre gerisinde yeni bir cami binası inşa edildi. Ancak caminin ebatları büyük tutulup minaresi de ters tarafa yapılınca Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu caminin taşınmasına izin vermemişti.
Şehir merkezinde Yeniköy Mahallesi'ndedir. İlk cami 1737 senesinde yapılmıştır. Bugünkü cami ise 1941 yılında yeniden inşa edilmiştir.
Dikdörtgen planlı cami kalın taş duvarlı ve kırma çatılıdır. Kuzey, doğu ve batı tarafından kapıları vardır. Son cemaat mahalli olmayan caminin giriş kısmı üzerinde mahfil bulunmaktadır. Harim alt hizada doğu ve batıdan üçer, kuzey ve güneyde ise ikişer yuvarlak kemerli büyük pencerelerle aydınlatılmıştır. Üst hizada ise yanlarda dörder, ön ve arkada ise üçer ikiz pencere bulunmaktadır.
Üst örtüyü yuvarlak iki beton ayak taşımaktadır.
Tavan ahşap olup ortada ahşap bir kubbeye sahiptir. Mihrap merilerdir. Ahşap minber ise süslemesizdir. Kuzeybatı taraftaki minareye mahfilden çıkılır. Yerli siyah taştan yapılmıştır.
Mevcut kitabesine göre ilk cami H. 1150/M. 1737 tarihinde yapılmıştır. I. Dünya Savaşı'ndan sonra Ruslar çekilirken Ermeni askerler tarafından yakılmıştır. 1929 yılında onarılmışsa da yeterli olmamıştır. 1941 yılında Hacı Memiş Efendi adlı bir hayırseverin öncülüğünde bugünkü haliyle yeniden inşa edilmiştir.