RİZE ÇAY'ININ YENİLENMESİ İÇİN YENİ FİDANLAR ÜRETİLDİ

Karadeniz Bölgesi'nde 1940'lı yıllara dayanan çay bahçelerinin yaşlanması nedeniyle verim, kalite ve lezzet düşüklüğünün artacağını öngören Antalyalı firmanın yetkilileri, çay bahçelerinin yenilenmesi için laboratuvar ortamında ilk fidanları üretti.

Antalya'da özellikle sebze fide üretiminde Türkiye'nin öncü firmalarından Grow Fide-Güney Agripark'ın üretim sorumlusu Davut Koç, çay fidanını ilk kez laboratuvar ortamında üretmeyi başardıklarını söyledi. Koç, çay fidanı üretimi üzerinde 2 yılı aşkın süredir laboratuvar ortamı ve arazide çalışma yaptıklarını belirterek, Türkiye'de ilk kez bu alanda başarılı sonuçlara ulaşan firma olduklarını söyledi. Türkiye'de çay üretiminin geçmişinin 70 yıldan fazla süreye dayandığını belirten Koç, "O dönemden kalma bahçeler var ve artık çok yaşlandılar. Gençleştirme çalışmaları da yani gençleştirme budaması da son 25 yıldır sürüyor. O da sona geldi ve artık bahçelerin yenilenmesi gerekiyor. Devletin de bu konuda çalışması var. Biz de devlet startı verdiğinde hazır olunması için bu çalışmalara başladık ve şu anda ciddi yol katettik" dedi.

İlk fideleri laboratuvardan çıkarıp, Rize'de Çay Araştırma Enstitüsü'ne verdiklerini kaydeden Koç, "Onlar denemelerini yaptı, arazide büyüttü ve çok da başarılı sonuçlar aldılar. Bizim de buradaki deneme çalışmalarımızda güzel başarı elde ettik. Dünyada ciddi çay üretimi ve tüketimi yapan bir ülkeyiz. Ama çay ihracatımız sıfır. Sebebini sorduğumuzda ise 'Siz yabani çay üretiyorsunuz, düzgün çay yok' diyorlar. O yüzden de çayların klonlanması, yenilenmesi ve yurtdışına da pazarlanabilir hale gelmesi için Çay Araştırma Enstitüsü'nün dolayısıyla bizlerin çalışmaları var" diye konuştu.

Türkiye'de üretim alanı Karadeniz olan çay bahçelerinin yenileneceği zamanın çok uzun bir süre olmadığını dile getiren Koç, "Bizim amacımız hazır olmaktı, ciddi adımlar attık ve 'Hazırız' diyebiliriz. Türkiye'de 800 bin dekar civarı üretimden bahsediliyor. Eğer bu bahçeler yenilenmezse verim, kalite ve lezzet giderek düşer. İlginç bir şeydir, çay dıştan döllenir. Aynı bitki sıfır rakımda farklı, 300-600'de farklı şekiller gösterebilir. Sonuçta harmanlanarak çay üretimi yapıldığından gittikçe değişen lezzet ve kalite olacak. Şu ana kadarki çalışmalarımızda çiftçiden ve Çay Araştırma Enstitüsü'nden alınan tür ve klonlar üzerinde temizlik ve geliştirme çalışmaları yaptık. Çeşit sayısı 7-8 tür" dedi.

Çay bahçesini yenilemek isteyen üreticiler için fidan desteği sağlayabilecek durumda olduklarını da vurgulayan Davut Koç, "Bir çiftçi bahçesini yenilemek istiyor, fidanı ne zaman alabilir? Siparişini veren çiftçiye bir yılda teslimatı yapılabilir. Çay ekim dönemi de ilkbahardır ve bugün talep edene ilkbaharda fidesini verebiliriz. Çay çalı gibidir, 1 yılda budanacak pozisyona gelir ama verime oturması 3'üncü, 4'üncü yılları bulabilir. Bu bakımla toprakla da çok alakalıdır. Üretimi yapan kişilerin bilgi beceri, kullandığı malzemeler de önemlidir" diye konuştu.