CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Tarım ve Orman Bakanlığı’na yönelttiği soru önergesini yanıtlayan Bakan Pakdemirli, Rize’de yeterli düz arazi olmaması nedeniyle üretim yapılamadığını, ürün yetişmediği için de 16 milyon lira harcanarak kurulan tesisin işletmeye alınamadığını belirtti.

 

Ömer Fethi Gürer, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli tarafından yanıtlanması istemiyle verdiği yazılı soru önergesinde, ÇAYKUR’un, Cumhuriyet Çay Fabrikası bünyesinde bulunan bir kapalı alanda yatırım yaparak Stevia bitkisinden ekstrakt elde edilmesini sağlayacak bir tesis kurulması için çalışma başlattığını hatırlattı. Gürer, kendisinin KİT Komisyonu üyesi olduğum dönemde ÇAYKUR alt ve üst komisyonunda şeker pancarının yeterli bulunduğu ülkemizde, bu bitkiyi ve yatırım gerekçesini sorduğunu ve aldığı yanıta göre bu bitkinin çok daha elverişli ve ucuz bir ürün olarak tanımlandığını ifade etti.
 

Gürer, muhtelif işler projesi çerçevesinde yatırım programından yaklaşık 16 milyon TL harcandığının açıklandığını da belirterek şu sorularının yanıtlanmasını istedi:
 

“Hâlihazırda ürün yetiştirme ve ürün işleme tesisinin son durumu nedir?
 

Stevia bitkisinden şeker mi yoksa gıda katkı maddesi mi elde edilecektir? Tesis işletmeye alınmış mıdır? Bölgede çiftçiler stevia bitkisinin ekimini yapmakta mıdır?
 

Çay Bölgesinde üretiminin yapılması için stevia fidesi dağıtılan üreticilerinde söz konusu bitkinin üretiminden olumlu sonuç almışlar mıdır?
 

Stevia bitkisi düz ve taban arazi koşullarında yetişmektedir. Rize ilimizde bu özelliklere sahip yeterli arazi bulunmakta mıdır?
 

Türkiye’de yetiştirilen stevia bitkisinin sahip olduğu değerler ekstrakt elde etmek için uygun mudur?
 

Bu tesisin çalıştırılması için yurt dışından kuru stevia yaprağı ve proseste kullanılacak yardımcı ürünlerin ithal edilmesi gündeme gelmiş midir?
 

Tesis kurulum amacı doğrultusunda faaliyet göstermekte midir?
 

Bu ürün ve tesise yönelik yapılan toplam yatırım tutan ne kadardır?
 

Bahse konu tesis üretime başlamadı ise nedeni için soruşturma açılmış mıdır?
 

ÇAYKUR’un asli işi çay üretimi ve üretici olması gerekirken farklı alanlarda faaliyetlere yönelmesi asıl fonksiyonunu etkilemekte midir?
 

ÇAYKUR’un açıkladığı zararda yer alan gerekçeler hangi alanda yapılan çalışmalar neticesinde ortaya çıkmıştır?
 

ÇAYKUR, 2018 yılında televizyon, gazete ve diğer reklam amaçlı harcamalarının toplam tutan ne kadar olup reklam verilen gazete televizyon sayısı ile bu yayın organlarının isimleri nelerdir?”
 

CHP Milletvekili Gürer’in soru önergesini yanıtlayan Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, ürün işleme tesisinin yüzde 95 oranında tamamlandığını ancak arıtma sisteminde bazı eksikliklerin bulunduğunu ve sistemin deneme üretimine alınması için işletme malzemelerinin temininin firma tarafından yapılmadığı için test edilemediğini belirtti. Bakan Pakdemirli, bu şekilde yüklenici firmanın kalan alacağı ödenmeden bekletildiğini ifade etti.
 

Stevia bitkisinin insan sağlığına faydalarından bahseden Bakan Pakdemirli, bu bitkiden şeker ve şeker alt ürünleri (steviaekstrakt, stik şeker, kesme şeker vb.) elde etmeyi planladıklarını ancak yaprak olmaması nedeniyle tesisin işletmeye alınamadığını kaydetti. Bakan Pakdemirli, stevia bitkisi ekiminin, üretici üretim yapmadığı için yapılamadığını ifade etti.
 

Üreticilere dağıtımı yapılan stevia fidanlarından geriye dönüş olmadığını, geri dönenlerin de bu bitkiyi yetiştiremeyeceklerini söylediğini aktaran Bakan Pakdemirli, “Düz ve taban arazilerin çoğunluğu çay bahçelerine tesis edildiğinden ekonomik anlamda yetiştiriciliği yapılabilecek yeterli düz arazi bulunmamaktadır.” dedi.
 

Deneme üretimi yapılan stevia bitkisinin sahip olduğu değerlerin ekstrakt üretimi için istenilen ölçülerde olmamakla beraber yetiştirilebileceğinin söylendiğini anlatan Pakdemirli, “Tesisin test edilmesi için söz konusu ürün (Stevia yaprağı) ve yardımcı ürünler (Eritritol ve diğer yardımcı malzemeler) firma uhdesinde satın alınması gündeme gelmiştir. Tesis henüz faaliyete geçmemiştir. Ürün işleme tesisi için yapılan toplam yatırım miktarı 16 Milyon TL’dir.” açıklamasında bulundu.

ÇAYKUR’un zarar etme gerekçesini de açıklayan Bakan Pakdemirli, “ÇAYKUR’un zarar etme gerekçesi üreticilerden alınan yaş çay bedellerinin zamanında ödenebilmesi için bankalardan çekilen kredilere ait faiz giderleridir. Ayrıca yaş çay bedelinin üreticiyi desteklemek amacıyla enflasyon üzerinde zam yapılmasına rağmen kuru çay satış fiyatlarına ise hükümetimizin enflasyonla mücadelesi kapsamında zam yapılmaması nedeniyle oluşmaktadır.” diye konuştu.
 

Bakan Pakdemirli, 2018 yılı içerisinde reklam-tanıtım faaliyetleri için toplam 31 milyon 285 bin 362,00 TL+KDV ödeme yapıldığını, reklam verilen TV kanalları ve gazete-dergi mecralarının sayısı 93 olduğunu da sözlerine ekledi.