Türkiye'de deprem sonrası hasar tespitinde artık geleneksel yöntemlerin yerine yapay zeka destekli robotik köpekler kullanılacak.

Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Deprem ve Yapı Sağlığı Uygulama ve Araştırma Merkezi (DE-YAS) tarafından geliştirilen proje sayesinde robotik köpekler ve yapay zekâ kullanılarak deprem sonrası hasar tespit çalışmaları daha hızlı sonuçlandırılacak.

KTÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi ve Araştırma Üniversiteleri Destek Programı (BAP13) tarafından desteklenen proje, Türkiye'de ve dünyada bir ilki gerçekleştirmeyi hedefliyor.

Konuyla ilgili bilgi veren KTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Başkanı Prof. Dr. Şevket Ateş, 6 Şubat 2022 Kahramanmaraş merkezli depremlerde öğretim üyeleri ve teknik ekiple çalışma yaptıklarını hatırlattı. Ateş "6 Şubatta yaşadığımız Kahramanmaraş merkezli depremlerde birlikte yapmış olduğumuz çalışmalar ön plana çıkmıştı. Bu deprem sonrasında yaklaşık 20 öğretim üyemiz ve teknik personelimizle deprem bölgesinde meydana gelen hasarın nedenlerini araştırmak kamu hizmeti olarak görev yapmak için o bölgede çalışmalar yapıldı. Daha sonra bu çalışmalar bölümümüzde devam ederek bu problemlerin neden kaynaklandığı ve sorumluların ve ileriye dönük projelerin hazırlanmasında etkili rol aldı" dedi.

"Robot köpek bir insanın komutlandırmasına gerek kalmadan bir hasar sınıfı belirterek bize bilgilendirme ve raporlama yapabilecek durumda"

KTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kemal Hacıefendioğlu ise yaşanan depremlerden edindikleri tecrübeler ile geliştirdikleri projenin önemine vurgu yaptı. Projenin dünyada ve Türkiye'de ilk olduğunu belirten Hacıefendioğlu "Bu projede son teknoloji olarak geliştirilen bir robot köpek araştırdık ve bu robot köpeğin elinden geldiğince en iyi durumda olduğunu ve hasarlı bir yapıya en performanslı şekilde ulaşabildiğini fark ettik. Dolayısıyla yapmış olduğumuz araştırma sonucunda robot köpek bize yapı dışından ve yapı içerisinden görüntüler alarak ve bu görüntüleri işleyerek yapı hasar tespitinde sınıflandırma yapabilecek durumda şu anda. Geliştirme yapma aşamasındayız, programlar üzerinde çalışıyoruz. Şu anda robot köpek bir yapay zekâ robot köpeği görülüyor ama inşaat mühendisliği alanında geliştirilmedi. Dolayısıyla dünyada ve Türkiye'de ilk defa yapılıyor. Robot köpek üzerinde bir yazılım sayesinde kendi kendine artık insanın komutlandırılmasına gerek kalmadan bir hasar sınıfı belirterek bize bilgilendirme ve raporlama yapabilecek durumda. Şu anda deneme aşamalarındayız" diye konuştu.

"Ortaya çıkan problemlerin önüne geçilmesini hedefliyoruz"

KTÜ Deprem ve Yapı Sağlığı Uygulama ve Araştırma Merkezi (DE-YAS) Müdürü Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık ise projeyle problemlerin önüne geçilmesini hedeflediklerini ifade ederek "Kahramanmaraş depremlerinden sonra iki nokta altı milyon binadan on bin teknik personelle birlikte gerçekleştirilen hasar tespit çalışmaları çok uzun zaman aldı ve bu zamanlar sonrasında çok itiraz mekanizmaları gerçekleştirildi. Acaba biz depremlerden sonra bu hasar tespit çalışmalarına bir karar destek sistemi oluşturabilir miyiz? sorusuna cevap olarak şu an robotik köpek yardımıyla ve yapay zeka kullanarak hasar tespit çalışmalarının desteklenmesi üzerine bu projeyi gerçekleştirdik. Bu projeyle birlikte depremlerden sonraki bu hasar tespit çalışmalarının hem daha yeni daha kolay daha güvenilir olması ve ortaya çıkan problemlerin önüne geçilmesini hedefliyoruz. Gerçekleştirdiğimiz projeyle birlikte binalardan elde edilen görüntülerin yapay zekâ ile akıllandırılması ve kişiden kişiye karar mekanizmasının değişmeyerek objektif ve homojen bir şekilde karar destek sisteminin oluşturulması hedefleniyor. Örneğin bir deprem oldu. Artçı depremler devam ederken binanın içerisine girerken zorluk yaşayan hayati tehlike endişesi taşıyan personellerin binaya girmesini zorlaşıyor, girmek istemiyorlar. Çünkü artçı depremlere yakalanıyorlar ve binanın Allah korusun çökmesi bile mümkün" şeklinde konuştu.

"Robotik köpeğimiz binanın içerisine girecek ve binadaki taşıyıcı sistem hasarlarını resmedecek"

Robotik köpeğin artçı depremler sırasında binanın içerisine girerek binadaki taşıyıcı sistem hasarlarını resmedeceğini kaydeden Altunışık, "Robotik köpeğimiz binanın içerisine girecek ve binadaki taşıyıcı sistem hasarlarını resmedecek. Çekmiş olduğu resimleri daha önceki hasarlarla beraber o verileri akıllandırdığımız için o çatlağın hangi tür çatlak olduğunu bize kendisi otomatik verecek ve bu otomatik veriyi yine hasar tespit yönetmeliğine göre yapacak. Bizim yaptığımız çalışmada mevcut hasar tespit yönetmeliğindeki hasar tiplerine bir alternatif geliştirmek değil hasar tespiti aynı yönetmenlik referans alınarak daha rahat güvenilir ve insandan insana karar mekanizmasının değişmeyeceği bir hale getirmek istiyoruz" diye konuştu.